Pek çok kadın kuruluşlarının gündeminde olan kadın mı? Bayan mı? Konusunu yazmak istedim.  Kadın STK larında kadın  ifadesi çokça dillendiriliyor. “Biz kimseyi baymıyoruz (bayıltmıyoruz), bu nedenle bayan kelimesini kullanmayacağız .“  sözleri konuşuluyor, yaygınlaştırılıyor. İlk bakışda kadınlarımız bu kelimeyi yakın bulup, "Kolayca onaylıyoruz" "dilimize ve yaşamımıza nasıl girdi?" Asıl kaynağınan bakmak gerek kanımca.

1932 yılıydı. Cumhuriyet 10'ncu yılına yaklaşıyordu. Atatürk, temelinin Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olduğunu saptamış, bunu iki ana kurumla somutlaştırmıştı; Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu. "Türk çocukları atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için özünde güç bulacaktır." ve "Dilimiz yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılmalıdır." diyordu. Türk lehçeleri sözlüklerini okuyarak katkıda bulunuyordu. 

Münir Hayri Egeli "Bay Önder, Türk Destanı" adında tek perdelik bir oyun yazmıştı. Atatürk  tekrar tekrar dikkatlice inceliyor, düzeltmeler ve eklemeler yapıyordu. Oyun metnini Oğuz Kağan Destanı'na benzetmiş ve içinde özünü bulmuştu. 

Çankaya'nın kitaplık görevlisi Nuri Ulusu'ya seslendi:

- Bay ne demektir biliyor musun? Dur bekle, yanıtını ben vereyim! Saygıyı hakeden kişi, erkek demektir. Bayan da aynı saygıyı hakeden kadın demektir. Bundan böyle erkeklere Bay, kadınlarımıza Bayan diye sesleneceğiz. 

 ( 732-735 yıllarında, Bengü taşlara, Yoluğ Tigin tarafından yazılmış olan Bilge Kağan ve Kültigin yazıtları Atatürk tarafından Çanakkale Savaşı gecelerinde incelenmişti. Orkun Anıtı'nda Bilge Kağan: Türk Budun! diye seslenmiş ve "Kağan olunca yok yoksul budunu 'Bay' kıldım" demişti.(1) Bay Türkçeydi  ve varlıklı demekti.)

 O sırada konuşmaları dinleyen sofra görevlisi İbrahim söz istemiş, "Peki kadınlara bayan dediğimizde hem madam hem matmazel mi olacak Paşam?" demişti. Atatürk:
- İbrahim! Bir kadını evlenmeden önce ve sonrasında iki ayrı kişi saymak çağ dışıdır. Günümüz uygarlık ilkerine göre bu düşünülemez. 

Bir süre sonra bir yasayla " efendi, hanım" gibi kavramlar kaldırılmıştı. Ancak "Bay" ve "Bayan" yasaya konulmamıştı. Atatürk, "Bu benim isteğimdir. Bunu yasayla buyurmak olmaz. Kararı Türk ulusu zamanla versin." demişti. (2)

Büyük önderimiz Mustafa Kemal Atatürk bay- bayan konusunda bu kadar incelikle dururken , bizler bilmeden bayan kelimesini baymak şeklinde bizlere sunmak isteyenlere yanıtımızdır. 

Biz Türk kadınları ,  büyük önderimizin izinde  bayan olmaktan onur duyarız.