Modern şehirler sarı çizgiler ile değil, insan odaklı yaşam alanları olarak tasarlanmalıdır. Ancak, hızlı ve plansız şehirleşme, yayalar için büyük sorunlara neden oluyor. Kaldırımların düzensizliği, işgaller, eksiklikler ve standart dışı uygulamalar kent hayatını zorlaştırıyor.
Bu makalede, şehirlerin kaldırımlarla ilgili temel problemleri ve olası çözümleri ele alacağız.
Plansız Şehirleşmenin Kaldırımlara Etkisi
Plansız şehirleşme, altyapının parçalı ve düzensiz bir şekilde gelişmesine yol açar. Bunun en somut örneklerinden biri kaldırımlardır.
- Standart dışı genişlik ve yükseklik: Kimi kaldırımlar geniş ve rahatken, kimi yerlerde iki kişi yan yana yürüyemeyecek kadar dar, bazı bölgelerde ise hiç kaldırım yok.
- İşgaller ve engeller: Esnaflar kaldırımları ticari eşyalarla dolduruyor. Çoğu yerde ise kaldırımda yürümek oldukça zor. Reklam panoları, elektrik direkleri/kutuları, ağaçlar gibi engeller yaya geçişini zorlaştırıyor. Bu engellemeye büyük çöp kutuları da katıldı.
- otopark sorunu kaldırımları etkiliyor: Bazı araç sahipleri kaldırım üzerine park etmeyi umursamıyor.
- Kaldırımlar kime ait? Yayalara ait diyeceğim ama yürürken dikkat edin, motosiklet, scooter veya bisiklet çarpabilir. Hatta bir meşrubat kamyonu kaldırımı tamamen kapatabilir.
- Yürümesini bilmiyoruz: Çok zor değil. Kaldırımın sağından yürürseniz hiçbir sorunla karşılaşmazsınız. Sadece yolun sağından yürüyün, yaya geçitlerinde sağ tarafı kullanın lütfen.
- İnşaat sonrası terk edilen alanlar geri alınıyor: İnşaat ruhsatı öncesi kamuya terk edilen alanlar inşaat bitimi mülk sahipleri tarafından demir korkuluklar ile kapatılıp geri alınıyor. Terk edilen bu alanlar yetersiz olan kaldırım veya yolun genişletilmesi içindir.
Yaya Hakları ve Güvenlik
Yayalar, şehirlerin en temel unsurlarından biri. Ancak, plansız şehirleşme yayaların haklarını göz ardı ediyor. Güvenli ve rahat bir yürüyüş alanı sağlayamayan kentler, insanlar için ulaşımı zorlaştırıyor ve trafik kazalarına zemin hazırlıyor. Kaldırımların güvenli ve işlevsel olması, şehirde yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir faktördür.
Çözüm Önerileri
Şehir planlamasında yayalar öncelikli hale getirilmeli ve kaldırımlarla ilgili şu adımlar atılmalıdır:
- Standart kaldırım yapısı belirlenmeli ve şehir genelinde uygulanmalı.
- Kamusal alanların korunması için inşaat projeleri tamamlandıktan sonra da denetimler devam etmeli.
- İşgaller, araç parkları önlenmeli ve yayaların kullanımına uygun alanlar sağlanmalı.
- Dar kaldırımlara bisiklet yolları yapılmamalı, yapılmışsa kaldırılmalı.
- Daha geniş kaldırımlar tasarlanarak herkes için erişilebilir bir şehir inşa edilmeli.
Sonuç.
Kaldırımlar, sadece yürümek için değil, şehirde rahatça hareket edebilmek için de kritik öneme sahiptir. Bir şehrin kültürünü merak ediyorsanız kaldırım yaşamını seyretmeniz yeterli olacaktır. Plansız şehirleşme, kaldırımları yok ederken kent yaşamını da kaosa sürüklüyor. Şehirlerin yayalar için güvenli, erişilebilir ve yaşanabilir olması ancak bilinçli şehir planlaması ile mümkün olacaktır.
**
Denetimden sonra da denetim var mı?
Yok…
İş yerini denetledim, her şey uygun ve ruhsatı verdim.
Sonrası…
Sonrası yok.
Sonrasında ne olduğunu söylüyorum.
O iş yeri bahçeyi iş yerine kattı ve 80 cm. dış kapısını da içeriye açılır vaziyette yaptı. “Ne var bunda?” demeyin lütfen Yaşanabilecek bir kaos ortamında içeride bulunanların hepsi dışarı çıkmak için o kapıya doğru koşacaktır.
Bazı iş yerleri bugünlerde gözü hemen önünde bulunan geniş kaldırımda. Önce çiçek saksıları, fiyat listesi levhası ile gıdım gıdım kaldırıma doğru yürüyor. Yakında kaldırıma tek sıra masa sandalye koymayı planlıyor olabilir.
**
Sizlerden gelen sorular:
Piyesler seyyar mı?
Bazı dublekslerde iskân sonrası çatı piyesleri kaybolmaya başladı.
Bina girişleri neden çukurda?
Düz arazide bazı bina girişleri neden yolun 50 cm. altında?
Dört kata imarlı ama altı kat var.
Dört kata imarlı ama tapu üzerinde “5 katlı karkas bina” ibaresi var ve asansörde 6 durak mevcut. Bodrum+zemin+1+2+3+dubleks=6 kat ama 4 kata imarlı. Bu nasıl oluyor?
İmar planı 5 kat ama binamız 11 katlı.
Yapıldığı yıl 11 kat izni verilen binamız mevcut imar planında 5 katlı görünüyor. Kentsel dönüşüme girdiğimizde kaç katlı olacak?
Kentsel dönüşüme girdik ama dairem küçüldü.
120m2 olan konutum kentsel dönüşüm sonrası 65 m2 oldu. Bu durum neden oluştu?
Köy içinde 234 m2 arsam var ama belediye inşaat izni vermiyor?
Bu soruların cevabını bende bilmiyorum. Eğer öğrenebilirsem sizlerle paylaşırım.
--