Batı ve Kuzeybatı Anadolu'da asırlar önce göçebelikten yerleşik hayata geçmiş, Hanefi Sünni bir Türkmen grubu olan Manavlar, birçok farklı bölgede yaşamaktadırlar. En yoğun şekilde Eskişehir, Sakarya, Bilecik, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Kocaeli, Bolu ve Düzce illerinde yaşayan Manavlar, bölge halkı tarafından çoğunlukla "Yerli" olarak da anılmaktadır ve Eskişehir'in yerlisine manav denir. Ancak Manav ve Yörük kavramları sıklıkla karıştırılmaktadır. İşte bu iki grup arasındaki fark ve Manavların kökeni ile ilgili bilgiler...
Manav Türkleri, Anadolu'ya ilk yerleşen Türkler'den oluşan bir topluluktur. Anadolu'ya göç eden Türklerden bazıları yerleşik hayata geçmiş ve tarım faaliyetlerinde bulunmuştur. Söz konusu bu grup, nüfusun hareketli bölümüne karşın, yerleşik hayata geçmiş ve dil olarak sadece Türkçe bilen topluluk üyelerini temsil etmektedir.
Koruyucu soylu kişi ve boy beyi anlamına gelen "Manap" ve "Manag" sözcüklerinden türeyen Manav sözcüğü, eski Türkçe'de "v" sesinin olmadığından, "Manap" ve "Manag" sözcüklerinin yumuşaması sonucu ortaya çıkmıştır.
Manav Türkleri kimlerdir?
Manav Türklerleri, Osmanlı döneminde "Yerli Halk", "Yerleşik Türk / Türkmen Topluluğu" ya da "Yerli olan, muhacir olmayan" gibi isimlerle de anılmıştır. Çoğunluğu Hanefi Sünni olan Manav Türkleri, bölgedeki Yörükler arasında da "yörüğün yörümeyenine manav deris" şeklinde adlandırılmıştır. Manavlar, Sakarya ve Kocaeli illerindeki nüfusun % 60'ını oluştururken, Rumeli bölgesinden ve Kafkaslar'dan göç edenler nüfusun %20'sini, iç göçle diğer şehirlerden gelenler ise nüfusun % 20'sini oluşturmaktadır.
Manav soyu nereden gelir?
Manavın kökeni konusunda Türkologlar, manavlığın aslında yerleşik hayata ilk geçen Yörükleri tanımlamada kullanılan bir sıfat olduğunu ve 20. asrın başında bile henüz yerleşik hayata geçmemiş olan Yörüklerden ve Türk dilli Rumeli muhacirlerinden ayırmak için daha çok kullanıldığını belirtmektedirler. Yani, Manavlar aslında ziraat, küçük ticaret ve el sanatları ile uğraşan Yörükler olduğu düşünülmektedir.
Manav ve yörük arasındaki fark
Bu durumda Manav ve Yörük arasındaki fark ne olabilir? Manavlar ve Yörükler arasındaki en önemli ayrım, Manavların kent kültürünü daha ağırlıklı olarak benimsemeleri ve bu kültüre daha yakın olmalarıdır. Bunun yanı sıra, Yörükler hâlâ bazı geleneklerini ve törelerini sürdürmeye devam etmektedir. Manav adı, Türkmenler arasında yaşayan diğer bir gruba da verilmektedir.
