Türkiye'nin tarihsel zenginliklerle dolu bölgelerinden biri olan Niğde, binlerce yıl öncesine dayanan köklü bir geçmişe sahiptir. Antik çağlardan günümüze kadar uzanan bu tarihsel serüven, çeşitli medeniyetlerin etkisi altında gelişen zengin bir kültürel mirasa dönüşmüştür.
Niğde'nin Antik Kökenleri
Niğde'nin antik adı "NAHİTA" olarak bilinir. Bahçeli buluntuları ve Çamardı-Kestel'deki kalay madeni, Niğde'nin tarihini M.Ö. 5000 yılına kadar götürmektedir. Bölgede Hitit ve Asur yazıtlarından edinilen bilgilere göre M.Ö. 1800 yıllarından itibaren yaklaşık 1000 yıl boyunca Hititlerin egemenliği bulunmuştur. M.Ö. 710'de Asurluların Hitit egemenliğine son vermesiyle Niğde bölgesi Friglere geçmiştir.
Niğde: Farklı Medeniyetlerin İzinde
Niğde'nin tarihinde, Medler, Persler, Helenistik Kapadokya Krallığı ve Bergama Krallığı gibi çeşitli medeniyetler etkili olmuştur. M.Ö. 17 yılında Romalıların bölgeye gelmesiyle, Bizans dönemi başlamıştır. Bu dönemde bölge, Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu'nun toprakları içinde kalmıştır. Bölgedeki tarihsel etkileşimler, Niğde'nin kültürel zenginliğini zenginleştiren bir faktör olmuştur.
Selçuklu ve Osmanlı Egemenliği
Türklerin Anadolu'ya gelişiyle başlayan Selçuklu Devleti egemenliği, Niğde'nin tarihinde önemli bir yere sahiptir. 1308 yılına kadar sürmüş olan Selçuklu Devleti'nin ardından Osmanlı İmparatorluğu, 1470 yılından itibaren kesin hakimiyetini ilan etmiştir. Bu dönemde Niğde, Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimine girmiştir ve Cumhuriyet dönemine kadar bu yönetim altında kalmıştır.
Niğde'nin Roma İmparatorluğu Dönemi
M.S. 395 yılına kadar süren Roma İmparatorluğu dönemi, Niğde'nin tarihinde önemli bir konumu işaret eder. Bu dönemde Tyana (Kemerhisar Kasabası) çevresinde yoğun bir yapılaşma gözlenmiştir. Tyana, saraylar, mabedler, su kemerleri ve yerleşim birimleriyle büyük bir kent haline getirilmiştir. M.S. 395 yılında Anadolu, Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu'nun topraklarına katılmıştır. Bu dönemde Niğde bölgesi, Sasani, Pers ve Arap istilalarına uğramıştır. Tyana kenti, 931 yılında Arap istilası sonucunda büyük ölçüde yıkılmıştır. Gümüşler Kasabası yakınındaki Gümüşler Örenyeri ve Manastırı, bu dönemin görkemli eserlerindendir.
Tarihin İzleri ve Niğde
Niğde'nin tarihi izleri, Neolitik döneme (M.Ö. 7250-5500) kadar uzanır. Köşk Höyük ve Bor Pınarbaşı Höyüğü gibi bölgelerde bulunan eserler, bu döneme aittir. Hitit dönemi olarak adlandırılan M.Ö. 2000-7000 yıllarına tarihlenen eserler ise Göllüdağ Örenyeri'nde ortaya çıkmıştır. Helenistik dönem (M.Ö. 330-30) sırasında ise Niğde bölgesi, Eumenes tarafından kurulan Bergama Krallığı'na dahil olmuştur. Tepe Bağları ve Ulukışla Porsuk Höyük kazıları, bu döneme ait eserlerin gün yüzüne çıkmasını sağlamıştır.
