Bir kişi vefat (Muris) ettiğinde üzerine kayıtlı taşınır, taşınmaz, para, ziynet eşyası, antika, silah gibi mallar Veraset ve İntikal Vergisi kapsamındadır.
Mirasa konu taşınmazların mirasçılara intikali yapılmadan satılması veya paylaşılması mümkün değildir.
İntikal işlemi nasıl yapılır?
Öncelikle noter veya Sulh Hukuk Mahkemesinden veraset ilamı alınır. Bu belge mirasçıların kim olduğunu gösterir.
Eğer mirası reddetmek istiyorsanız ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesine dava açmanız gerekir.
Miras ve intikal işlemleri için gerekli belgeler.
Muris üzerine kayıtlı bütün taşınır ve taşınmazlara ait belge (tapu, araba ruhsatı, banka hesap cüzdanı, silah ruhsatı, antika mal belgesi) asılları/fotokopisi temin edilir.
Taşınmaz malların kayıtlı bulunduğu belediyeden murisin ölüm tarihi itibariyle beyan değeri belgesi alınır. Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi formuna burada yazan emlak değeri yazılacaktır.
Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi formunu Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesinden temin edebilirsiniz. (Beyannameye sadece Türkiye’de kayıtlı taşınır- taşınmaz mallar eklenir. Yabancı ülkede kayıtlı mirasa konu mallar o ülkenin yasalarına tabidir.)
Beyanname ekine veraset ilamı aslı, belediyeden alınan beyan değeri aslı ve taşınır/taşınmazlara ait belge fotokopileri eklenir. (Fotokopisi çekilen belge asılları Vergi Dairesi Müdürlüğüne giderken yanınızda bulunsun.)
Mevcut belgelere ait bilgiler beyanname formuna eksiksiz olarak yazılır ve bütün mirasçılar tarafından imzalandıktan sonra Vergi Dairesi Müdürlüğüne başvuru yapılır.
Yapılacak incelemeler sonrası tarafınıza taşınmazlar için “ilişiği yoktur belgesi” diğerleri için (bankadan para çekme, arabanın tescili vb.) gerekli belgeler verilecektir.
Beyanname verme süreleri.
* Ölüm Türkiye’de meydana gelmiş ise 4 ay içinde. Mirasçılar yurt dışında ise 6 ay içinde.
* Ölüm yabancı bir ülkede meydana gelmiş ve mirasçılar Türkiye’de ise 6 ay içinde.
* Mirasçılar ölenin bulunduğu ülkede ise 4 ay içinde,
* Ölüm başka bir ülkede, mirasçılar başka bir ülkede ise 8 ay içinde,
* Gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydedildiği tarihi takip eden bir ay içinde beyanname verilmesi zorunludur.
Beyanname verme süresinin geçirilmesi halinde her mirasçı adına usulsüzlük cezası verilmektedir.
Miras kalan mal ve para için vergi ödenecek mi?
Vergi ve muafiyet oranları her yılbaşında Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Resmi Gazete kanalıyla her bir mirasçıya kalan mal ve değerlerin nakit karşılığı tutarı vergi ve muafiyet oranları açıklanmaktadır. Vergi ödenip ödenmeyeceği vergi dairesi tarafında size bildirilecektir.
Vergi dairesine beyanname verilmeden tapu intikal işlemi yapılabilir mi?
Yapılabilir. Ancak, intikali yapılan taşınmaza isabet eden veraset ve intikal vergisi tamamen ödenmedikçe devir, ferağı işlemi yapılamaz ve üzerinde herhangi bir ayni hak tesis edilemez.
Tapu ve Kadastro Müdürlüğünde intikal işleminin yapılması.
Başvuru öncesi: Başvuru yapılmadan önce tapu üzerinde mesken olduğu belirtilmiş taşınmazlar için deprem sigortası (DASK) yaptırılır.
Veraset ilamı aslı, ilişiği yoktur belgeleri varsa vekâlet, vasi belgesi aslı pdf olarak taratılır. Bu belgeler tapu başvurusu işlemi yapacağınız bilgisayarda bulunmalıdır.
Başvuru: E-devlet üzerinden Web Tapu sistemine girilir. Telefon numaranız sisteme tanımlı değilse öncelikle telefonunuzu sisteme kayıt etmelisiniz.
Başvuru menüsünden miras intikali bölümü seçilir ve devam eden sayfalarda intikale konu taşınmaz listesi yazılır, bilgisayarınızda pdf olarak bulunan veraset ilamı, ilişik belgeleri ve varsa diğer belgeler sisteme yüklenir. Gerekli yerler işaretlendikten sonra başvuru işlemi gerçekleştirilir.
Başvuru işleminiz kayıtlı telefonunuza SMS olarak bildirilecektir.
Tapu ve Kadastro Müdürlüğü tarafından yapılan incelemede herhangi bir sorun bulunmazsa telefonunuza 11 haneli başvuru numarası gönderilecek ve bu numara ile banka ATM’leri veya internet bankacılığı üzerinden tapu harçlarını ödemeniz gerekir. (İntikal işlemi için tapu sayısına bakılmaksızın döner sermaye ödenecektir. Taşınmazlar başka bir ilde bulunuyorsa döner sermaye iki kat olarak ödenir.)
Harçlar ödendikten sonra mirasçıların tamamı veya biri Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne gidip imza attıktan sonra işlem tamamlanır.
Mirasçılarda biri tapuya giderse taşınmazlara ilişkin intikal işlemi elbirliği, hepsi giderse (araziler hariç) paylı mülkiyet olarak işlem gerçekleştirilir.
Tapular alındıktan sonra ilgili belediyeye emlak beyannamesi verilir.
Eğer intikal eden taşınmazlar içinde arazi varsa en zorlu işlem sizi bekliyor diyebilirim.
30/4/2014 tarihinden sonra vefat eden kişilere ait araziler elbirliği şeklinde intikal eder ve Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında ehil mirasçı atama veya devir işlemleri yapılması gerekir.
Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne web tapu üzerinden başvuru sırasında dikkat edilecek hususlar.
- Taşınmazın bulunduğu yer Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne başvuru yapabilirsiniz.
- Taşınmaz başka bir yerde bulunuyorsa ikamet adresinizin bulunduğu yer Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne başvuru yapabilirsiniz.
- Taşınmazlarınız ayrı ayrı yerlerde bulunuyorsa ikamet adresinizin bulunduğu yer Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne her yerleşim yerinde bulunan taşınmazlar için ayrı ayrı başvuru yapılmalıdır. (Uygulamalar zaman içinde değişebiliyor. Bu durum önceden sorulmalıdır.)
* * *
Miras kalan taşınmazların mirasçılar arasında bölüşülmesi (Taksim)
İntikal işlemi bittikten sonra taşınmazlar mirasçılar arasında taksim işlemi yapılmak suretiyle paylaşılabilir.
Gerekli belgeler
- Paylaşım listesi: Hangi taşınmazın hangi mirasçıya verildiğini belirtir bir liste yapılır ve bütün mirasçılar tarafından imzalanır. Bu belge noter huzurunda veya kendi aralarında yapılabilir.
- Paylaşıma konu bütün taşınmazlar hakkında ilgili belediyeden güncel beyan değeri belgesi alınır.
- Taşınmazlar içinde konut ve konutlu iş yeri varsa DASK yaptırılır.
- Bütün belgeler PDF olarak taranır ve web tapu üzerinden yapılacak başvuru sırasında sisteme yüklenir.
Tapu ve Kadastro Müdürlüğü tarafından yapılan incelemede herhangi bir sorun bulunmazsa telefonunuza 11 haneli başvuru numarası gönderilecek ve bu numara ile banka ATM’leri veya internet bankacılığı üzerinden tapu harçlarını ödemeniz gerekir.
Bütün mirasçılar imza için Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne giderken belge asılları yanınızda bulunmalıdır.
Eğer mirasçılar taksim konusunda anlaşamıyorlarsa paylaşma davası açabilirler.
Mirasın paylaştırılması davası terekenin ve mirasçıların belirlenerek mirasın öncelikle mümkün olması durumunda aynen taksimini, bunun mümkün olmadığı halde ise satış yoluyla paraya çevrilmek suretiyle paylaştırılmasına olanak veren bir dava yoludur.
* * *
Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi.
Kadastro Kanunu: Ek Madde 3- Bir mirasçı, miras ortaklığından doğan elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu takdirde tapu sicil müdürü, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder. Tebligat masrafları ilgilisince karşılanır.
Elbirliği mülkiyetinin devamına yönelik bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan herhangi biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmadığı takdirde, istem konusu taşınmaz mal üzerindeki elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürülerek, hissedarlık esaslarına göre mirasçılar adına tapu kütüğüne tescil edilir.
Eğer herhangi bir hissedar bu işleme itiraz ederse Tapu ve Kadastro Müdürlüğü paylı mülkiyet işlemini yapmayacaktır. Bu durumda Sulh Hukuk Mahkemesine dava açılabilir.
Türk Medeni Kanun: Madde 644- Bir mirasçı, terekeye dâhil malların tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu takdirde sulh hâkimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder.
Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmadığı takdirde, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.
Paylaşım davası açılmışsa mahkeme bu dava sonucunu bekleyecek ve dava sonucu kesinleşmiş karara göre hareket edecektir.
Terekeye dâhil diğer hakların ve alacakların paylar oranında bölünmesi hususunda da yukarıdaki hükümler uygulanır.
Not: 30/4/2014 tarihinden sonra vefat eden kişilere ait araziler elbirliği şeklinde intikal ettiğinden paylı mülkiyete geçiş yapmaları mümkün değildir. Burada sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu uygulanacaktır.